Starożytny Kościół Hindusów

21 lutego 20173 marca 2018 argonauta

Pisaliśmy o psyche joginach, wyznających Jezusa i Biblię, przyszedł więc czas na starożytnych Hindusów katolików. Święty Tomasz nie wierzył relacji z pierwszej ręki, o tym że Jezus żyje i może się pojawiać w swoim uwielbionym ciele, gdzie chce i kiedy chce. Z Pisma Świętego wynika, że postawił warunek, uwierzy, kiedy sam zobaczy Jezusa i dotknie Jego ran. Gdy Jezus pojawił się ponownie, poprosił nieufnego Tomasza, aby włożył palce w miejsca po zadanych ranach. Tomasz zdumiony wypowiedział słowa: Pan mój i Bóg mój. Tradycja przypisuje Tomaszowi przeprowadzenie ewangelizacji Partów i Indii. Legendy przypisują św. Tomaszowi założenie starożytnego kościoła w państwie joginów.

Wspólnoty te uważają za swojego założyciela „niewiernego Apostoła”, ten miał prowadzić swoją misję w Indiach w latach 57-72, a następnie ponieść śmierć męczeńską i zostać pochowanym w Majlapur. Po nim chrystianizację Hindusów mieli kontynuować między innymi Panten z Aleksandrii i Teofil z Konstantynopola. Chrześcijanie św. Tomasza rozwijając się w izolacji od europejskiego i bliskowschodniego świata chrześcijańskiego nie uczestniczyli w sporach teologicznych jakie opanowały Rzym, Aleksandrię, Antiochię, Konstantynopol i Jerozolimę (tzw. „Pentarchię”). Wiara pierwszych hinduskich chrześcijan katolików trwała dzięki sprawowaniu kultu, przestrzeganiu nauki Chrystusa, kanonicznej sukcesji biskupów oraz głębokiemu poszanowaniu do zwyczajów i tradycji (pobożność, mistycyzm).

Orientalni Katolikos

Pierwsi chrześcijanie Indii nie przyjęli postanowień soboru chalcedońskiego z roku 451, dlatego zalicza się ich do kościołów przedchalcedońskich lub orientalnych. Są to Kościoły: koptyjski, etiopski, erytrejski, jakobicki, malankarski (omawianych tu Hindusów) i ormiański. Kościoły orientalne należą do jednej wspólnoty, jednak każdy posiada w swoim obrębie własne tradycje, wywodzą się z różnych doktryn teologicznych, zachowują też własną liturgię. Łączy je wspólne podejście do natury Syna Bożego. Przyjęcie postanowień Soboru chalcedońskiego stwarzało według nich podstawy pod potencjalną herezję dualistyczną oraz zaprzeczało jedności osoby Chrystusa.

Choć Kościoły przedchalcedońskie wyznają monofizytyzm, to odrzucają poglądy twórcy tej interesującej doktryny, według której Chrystus ma naturę ludzką i boską, jednak nie istnieje w dwóch naturach. Natura boska Chrystusa wchłonęła jego naturę ludzką, ale pozostawmy te arcyciekawe rozważania i wróćmy do wyznawców Zbawiciela z Indii.

Hindusi od św. Tomasza byli od początku w kontakcie jedynie z przedstawicielami perskiego Kościoła Wschodu. W związku z tym od VI do XVI wieku stanowili wspólnotę uznającą wyłącznie jurysdykcję biskupów doktryny przedefeskiej i duchowe zwierzchnictwo Katolikosa, to jest orientalnego odpowiednika „papieża”. Pod wpływem działalności kolonistów i księży portugalskich przybywających do Malabaru Hindusi św. Tomasza zawarli w 1599 roku na synodzie w Diamper unię kościelną ze Stolicą Apostolską. Uporczywe zwalczanie doktryny nestoriańskiej oraz wykorzenianie ustalonych starożytnych obyczajów na rzecz obrządku rzymskiego doprowadziły do zdecydowanego sprzeciwu.

W 1665, po spaleniu na stosie przysłanego przez kościół koptyjski biskupa, część wyznawców zgromadziła się w Mattancherry, by poprzysiąc odrzucenie zwierzchnictwa papieskiego i powrót do starożytnej tradycji przyjmowania biskupa z jednego z Kościołów wschodnich. Duchowieństwo poprosiło patriarchę syryjskiego o przysłanie do Indii biskupa, do czego doszło dwa lata później.

Patriarcha zażądał przyjęcia przez nich przedchalcedońskiej doktryny i rytu antiocheńskiego. Po kolonizacji portugalskiej przyszła kolej na Holendrów i Brytyjczyków. Ci ostatni prowadzili intensywną działalność misyjną. Kolonizatorzy angielscy usiłowali sprotestantyzować Kościół, co doprowadziło do rozłamu i powstania w 1889 roku anglikańskiego Kościoła Mar Toma, z obrządkiem indyjskim. Niestety doszło do kolejnych podziałów w łonie starożytnego Kościoła Hindusów. Od XVII do XX wieku hinduscy Chrześcijanie św. Tomasza ulegali kolejnym podziałom. Przyjęło się, że Kościół pierwszych Chrześcijan z Indii nosi nazwę Malankarskiego Kościóła Ortodoksyjnego, a obowiązujący tam obrządek malankaski powołuje się na apostoła Jakuba.