Paleo hebrajskie odkrycie proto kananejskiego

20 września 201412 grudnia 2021 argonauta

Eilat Mazar z Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie odkrył kawałek starożytnego dzbanu, na którym zostały wyryte litery, ich znaczenie pozostaje tajemnicą. Odkrycia dokonano koło Wzgórza Świątynnego. Cenny fragment pochodzi z X wieku p.n.e.

Tekst pochodzący z tego okresu jest uważany za najwcześniejszy jaki kiedykolwiek znaleziono w Jerozolimie. Sądzi się, że starożytna część jest pozostałością ceramicznego dzbanu noszonego na barkach. Napis jest proto Kaananejskim skryptem, czyta się go od lewa do prawa. Tekst składa się z serii liter jak: m, q, p, h, n, możliwe że L i N.

Jak wspomnieliśmy napis jest niekompletny, jego znaczenie również jest tajemnicą. Kombinacja tak wyrytych liter nie przedstawia dla archeologów żadnego znaczenia, nie jest możliwe zrozumienie tego układu na podstawie zgromadzonej do tej pory wiedzy odnośnie języków semickich. Archeolodzy wierzą, że uda im się zidentyfikować zawartość naczynia, lub nazwę właściciela, podejrzewa się, iż mogli to zostawić ludzie nie będący Izraelitami, a żyjący na tych terenach w czasie panowania Dawida i Salomona. Odrycie zostało upublicznione w roku 2013/09/05

Alfabet fenicki, będący modyfikacją istniejącego wcześniej pisma proto-kananejskiego jest najstarszym zachowanym alfabetem świata. Uważa się, że powstał około 1050 p.n.e., najprawdopodobniej dla potrzeb rozwijającego się handlu. Służył do zapisu fenickiego, języka z grupy północno-semickiej, używanego w starożytności na terenie dzisiejszego Libanu oraz w licznych fenickich koloniach. Zapis ten, poprzez oparte na nim pisma greckie i hebrajskie, dał początek wszystkim alfabetom stosowanym współcześnie na terenie Europy oraz arabskiemu, a nawet dewanagari, używanemu obecnie w Indiach.

Charakterystyczną cechą fenickiego jest jego spółgłoskowość (brak liter odpowiadających samogłoskom, które odczytywano z kontekstu). Pozwala to sklasyfikować ten alfabet jako abdżad. Hebrajczycy w pierwszych wiekach naszej ery opracowali opcjonalny system oznaczania samogłosek pisma sylabicznego, natomiast starożytni Grecy przemianowali niektóre litery pisma fenickiego na samogłoski, tworząc pierwszy pełny głoskowy alfabet. Alfabet, odczytywany najczęściej od prawej do lewej, zrekonstruowała w 1904 roku grupa uczonych pod przewodnictwem Theodora Noldeke. Bazowali oni na setkach zachowanych inskrypcji, odnalezionych w byłych fenickich miastach: Tyrze, Byblos i Kartaginie. Mimo tego nie jest do końca pewne znaczenie niektórych liter, które na przestrzeni wieków ulegały zmianom